เทคนิคการใช้แขนในศิลปะการเขียนพู่กันจีนคืออะไร?

──เส้นที่มีชีวิตหรือความนิ่งขึ้นอยู่กับการใช้แขน: แขนลอย แขนยก แขนวาง

การ “ถือพู่กัน” คือการ “ควบคุมแขน”

หนึ่งในแก่นสำคัญที่สุดของศิลปะการเขียนพู่กันจีน ไม่ใช่แค่ปลายพู่กัน แต่คือ “การใช้แขน” หรือที่เรียกว่าเทคนิคการใช้แขน (腕法 / ว่านโฮ่ว) นั่นเอง แม้คนทั่วไปจะโฟกัสที่พู่กันเป็นหลัก แต่ทุกการเคลื่อนไหวของปลายพู่กันนั้นมีแขนและไหล่เป็นผู้นำเสมอ

เส้นพู่กันที่ยอดเยี่ยมเกิดจากการควบคุมร่วมกันของไหล่ ข้อศอก และแขน
ในทางตรงกันข้าม หากเทคนิคแขนไม่มั่นคง เส้นก็จะสั่น ไม่เป็นจังหวะ แม้พู่กันจะดีเพียงใดก็ตาม

ศิลปะการเขียนพู่กันไม่ใช่แค่ “ศิลปะของปลายพู่กัน” แต่คือ “ศิลปะของร่างกายทั้งร่าง” เทคนิคการใช้แขนมีผลต่อคุณภาพของเส้น โครงสร้าง และพลังแห่งจิตวิญญาณของงานเขียนอย่างลึกซึ้ง

เหล่าปรมาจารย์อย่างหวังซีจือ (王羲之) หรือซุนกั๋วถิง (孫過庭) ต่างก็ให้ความสำคัญกับ “การใช้ร่างกาย” มากกว่าเครื่องมือเสียอีก

3 รูปแบบพื้นฐานของการใช้แขน: แขนลอย / แขนยก / แขนวาง

① แขนลอย (懸腕 / เสวียนว่าน): ถ่ายทอดพลัง “ชี่” ผ่านแขน

• 【ท่าทาง】 ข้อศอกและข้อมือลอยอยู่เหนือโต๊ะ มีเพียงพู่กันที่สัมผัสกระดาษ
• 【จุดเด่น】 รู้สึกถึงแรงโน้มถ่วงของพู่กันได้โดยตรง ถ่ายทอดพลังชี่เข้าสู่เส้น
• 【เหมาะกับ】 สไตล์ตัวเขียน สไตล์การวิ่ง ตัวอักษรขนาดใหญ่ ที่ต้องการพลังและการเคลื่อนไหว

ใน “คัมภีร์ศิลปะการเขียน” ของซุนกั๋วถิงกล่าวไว้ว่า “ความลึกล้ำของการใช้พู่กัน อยู่ที่การให้ชี่ไหลเวียนผ่านได้อย่างอิสระ” ซึ่งสะท้อนถึงแนวคิดของการใช้แขนลอยอย่างชัดเจน

② แขนยก (提腕 / ถีว่าน): สมดุลระหว่างความมั่นคงและการเคลื่อนไหว

• 【ท่าทาง】 ข้อมือแตะโต๊ะเล็กน้อย แต่ข้อศอกยกขึ้นอยู่ในท่ากึ่งกลาง
• 【จุดเด่น】 ให้ความมั่นคงในขณะเคลื่อนไหวได้ในระดับหนึ่ง
• 【เหมาะกับ】 สไตล์สแควร์ ไปจนถึงสไตล์การวิ่ง ตัวอักษรขนาดกลาง เหมาะสำหรับผู้เริ่มต้นหรือผู้ที่กำลังเปลี่ยนเทคนิค

เทคนิคแขนยกเป็นก้าวสำคัญก่อนเข้าสู่แขนลอย และช่วยฝึกสมดุลของไหล่และข้อศอก

③ แขนวาง (枕腕 / เจิ้นว่าน): ความนิ่งละเอียดที่ควบคุมได้

• 【ท่าทาง】 วางข้อศอกหรือข้อมือลงบนโต๊ะเพื่อความมั่นคง
• 【จุดเด่น】 ควบคุมเส้นได้อย่างนิ่งและแม่นยำ แต่ลดการเคลื่อนไหวของแขน
• 【เหมาะกับ】 ตัวอักษรญี่ปุ่น (คะนะ) สไตล์สแควร์ขนาดเล็ก งานเขียนสวดมนต์ ผู้เริ่มต้น

แม้แขนวางจะให้ความมั่นคงสูง แต่ก็อาจจำกัดความพริ้วไหวของเส้น หากพัฒนาแล้ว ควรค่อยๆ ก้าวไปยังแขนยกหรือแขนลอย

ความสัมพันธ์ระหว่างแขนและคุณภาพของเส้น

แม้เขียนอักษรเดียวกัน เส้นก็จะเปลี่ยนไปตามเทคนิคแขนที่ใช้

• แขนลอยให้พลังและจังหวะที่พลิ้วไหว
• แขนวางให้ความแม่นยำและความนิ่ง

การเคลื่อนไหวของพู่กันไม่ได้เกิดแค่จากปลายนิ้ว แต่คือความร่วมมือจาก ไหล่ → ข้อศอก → แขน → ข้อมือ → นิ้วมือ ทั้งหมดเป็นหนึ่งเดียว

วิธีเลือกเทคนิคแขน: ขึ้นอยู่กับจุดประสงค์ รูปแบบ และขนาดกระดาษ

ไม่ควรใช้ “แขนวาง” เพียงอย่างเดียว เพราะจะจำกัดการเติบโต และ “เริ่มต้นด้วยแขนลอย” โดยไม่มีการเตรียมตัวก็จะทำให้ร่างกายรับไม่ไหว
แนวทางที่เหมาะสมคือ เริ่มจากแขนยก แล้วพัฒนาไปยังแขนลอยทีละขั้น

จิตวิญญาณของเทคนิคแขนในคัมภีร์เขียนพู่กัน

ในคัมภีร์โบราณมีคำกล่าวว่า

“พู่กันคือไม้เท้าของหัวใจ”
“การเขียนคือการเคลื่อนไหวของชี่”

แสดงให้เห็นว่า การเคลื่อนไหวของร่างกาย โดยเฉพาะการใช้แขน เป็นสื่อกลางที่ถ่ายทอดจิตวิญญาณสู่พู่กัน

• หวังซีจือ เขียนสไตล์ตัวเขียนโดยส่งพลังจากไหล่
• จื้อหยง กล่าวว่า “พลังพู่กันออกมาจากแขน” และในผลงานของเขาก็แสดงการใช้แขนลอยอย่างชัดเจน

สิ่งเหล่านี้บ่งบอกว่า การเขียนพู่กันไม่ใช่แค่เรื่องปลายนิ้ว แต่คือศิลปะการส่งพลังชีวิตผ่านร่างกายสู่กระดาษ

สรุป: ถ้าอยากฝึกเส้นให้ดี ต้องเริ่มจากฝึกแขน

การพัฒนาในศิลปะการเขียนพู่กัน ไม่ได้อยู่ที่ปลายพู่กันเท่านั้น
แต่คือ “การเคลื่อนไหวที่มองไม่เห็น” ที่ทำให้เส้นมีชีวิต

การใส่ใจในเทคนิคแขน จะช่วยยกระดับศิลปะของคุณให้ลึกซึ้งขึ้น
และยังเป็นหนทางแห่ง “การเชื่อมร่างกายกับจิตใจ” อย่างแท้จริง

ให้เส้นพู่กันของคุณสะท้อนพลังชีวิตของคุณ
หนทางแห่งศิลปะเริ่มต้นจาก “การฝึกแขน”