เทศกาลตันโกะโนะเซคคุ (端午の節句): เทศกาลประเพณีเฉลิมฉลองความแข็งแรงและสุขภาพ

บทนำ

เทศกาล ตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ซึ่งเฉลิมฉลองทุกปีในวันที่ 5 พฤษภาคม เป็นวันที่สำคัญในประเทศญี่ปุ่นที่มุ่งหวังให้ความเจริญเติบโตและสุขภาพที่ดีของเด็ก ๆ โดยเริ่มแรกเป็นเทศกาลเฉพาะสำหรับเด็กผู้ชายและเชื่อมโยงกับวัฒนธรรมซามูไรอย่างลึกซึ้ง แต่ได้พัฒนาเป็น วันเด็ก (こどもの日) ที่เฉลิมฉลองความเป็นอยู่ที่ดีของเด็กทุกคน เทศกาลนี้มีรากฐานทางประวัติศาสตร์ลึกซึ้ง ได้รับอิทธิพลจากประเพณีโบราณของจีน โดยเฉพาะที่เกี่ยวข้องกับการป้องกันโรค ซึ่งพัฒนาขึ้นอย่างเป็นเอกลักษณ์ในวัฒนธรรมญี่ปุ่น ในบทความนี้ เราจะสำรวจต้นกำเนิดของเทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ความแตกต่างในประเพณีระหว่างญี่ปุ่นและไต้หวัน และความเชื่อมโยงกับราชวงศ์ชิงในประเทศจีน

ต้นกำเนิดของเทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句)

ต้นกำเนิดของเทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) สามารถย้อนกลับไปยังเทศกาล ตวนอู่เจี้ยน (端午節) ของจีนโบราณ เดือนที่ห้าของปฏิทินจันทรคติถือว่าเป็นช่วงเวลาที่โรคภัยจะระบาดได้ง่าย ซึ่งถูกกลัวว่าเป็น “เดือนแห่งพิษร้อยชนิด” (百毒月) โดยเฉพาะในวันที่ห้าของเดือนที่ห้า มีการทำพิธีเพื่อปัดเป่าโชคร้าย เอกสารทางประวัติศาสตร์จากราชวงศ์ชิงบันทึกถึงประเพณีต่าง ๆ เช่น การแขวน ใบแคระ (菖蒲) และ อาร์เทมิเซีย (よもぎ) ที่ประตูบ้าน การสวมใส่เครื่องรางที่ทำจากด้ายสีห้าสี และการอาบน้ำ ออคิด (蘭湯浴) การปฏิบัติเหล่านี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรค และประเพณีการรับประทาน จงจื้อ (粽) (ข้าวเหนียวห่อใบไผ่) ก็มีต้นกำเนิดจากบริบทนี้

เทศกาลตวนอู่เจี้ยน (端午節) ในราชวงศ์ชิง: จากพิธีกรรมสู่การเฉลิมฉลอง

เมื่อเวลาผ่านไป เทศกาลตวนอู่เจี้ยน (端午節) ได้พัฒนาไปจากพิธีกรรมที่เคร่งครัดเป็นกิจกรรมที่เฉลิมฉลองมากขึ้น ในช่วงราชวงศ์ถัง (唐) และซ่ง (宋) ของจีน มีการรวมกิจกรรมความบันเทิงเช่น การแข่งเรือมังกร (龍舟競漕) เข้าไปในเทศกาล ราชวงศ์ชิงยังคงประเพณีเหล่านี้และผสมผสานกับอิทธิพลของแมนจู มีการบันทึกถึงจักรพรรดิที่ชมการแข่งเรือมังกร ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของความสัมพันธ์ระหว่างราชวงศ์และประชาชน พร้อมกับการเน้นความสำคัญของการป้องกันโรค เทศกาลตวนอู่เจี้ยน (端午節) ในยุคชิงจึงกลายเป็นการเฉลิมฉลองที่ยิ่งใหญ่ ซึ่งไม่เพียงแค่การป้องกันโรค แต่ยังเป็นการแสดงออกถึงความเมตตาของจักรพรรดิและเสถียรภาพของชาติ

เทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ในไต้หวัน

ไต้หวันซึ่งมักถูกเรียกว่า เกาะคุน (鯤島) เนื่องจากรูปร่างคล้ายปลายักษ์ในตำนาน ได้พัฒนาประเพณีเฉพาะของตวนอู่เจี้ยน (端午節) ของตัวเอง ตั้งแต่สมัยสามก๊ก (三国時代) ผู้คนจากจีนแผ่นดินใหญ่ได้อพยพมายังไต้หวัน พร้อมกับวัฒนธรรมฮั่นดั้งเดิม ในช่วงราชวงศ์ชิง ไต้หวันได้พัฒนาการเฉลิมฉลองตวนอู่ (端午節) ที่โดดเด่น โดยได้รับอิทธิพลจากสภาพอากาศที่ชื้นซึ่งเน้นการป้องกันโรคเป็นพิเศษ นอกจากประเพณีทั่วไป เช่น การแข่งเรือมังกร (龍舟競漕) และจงจื้อ (粽) ไต้หวันยังได้ผสมผสานวัฒนธรรมท้องถิ่นเข้ากับเทศกาล ซึ่งสะท้อนถึงเอกลักษณ์ที่เป็นเฉพาะตัว

ตำนานเกี่ยวกับเกาะคุน (鯤島) และการปฏิบัติที่เฉพาะเจาะจงของเทศกาลตวนอู่เจี้ยน (端午節) ในไต้หวันมีรายละเอียดในเอกสารของราชวงศ์ชิง ซึ่งเน้นความสำคัญทางวัฒนธรรมที่โดดเด่นของเกาะนี้ เอกสารเหล่านี้เน้นถึงความสำคัญของเทศกาลในไต้หวันและการพัฒนาที่เป็นเอกลักษณ์

เทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ในญี่ปุ่น

เทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ถูกนำเข้าสู่ญี่ปุ่นในช่วง สมัยนารา (奈良時代) และกลายเป็นส่วนหนึ่งของพิธีการในราชสำนักในช่วง สมัยเฮอัน (平安時代) ในช่วง สมัยเอโดะ (江戸時代) ค่านิยมของซามูไรกลายเป็นศูนย์กลาง และเทศกาลนี้พัฒนาเป็นกิจกรรมที่อธิษฐานขอความแข็งแรงและการเจริญเติบโตของเด็กผู้ชาย สัญลักษณ์ต่าง ๆ เช่น โคอิโนโบริ (鯉のぼり), เกราะ (兜), ตุ๊กตาซามูไร (武者人形) และ ใบแคระ (菖蒲) กลายเป็นที่เกี่ยวข้องกับเทศกาลนี้

• โคอิโนโบริ (鯉のぼり)
  ปลาแซลมอน ซึ่งสื่อถึงความแข็งแรงและความสำเร็จ ถูกปลิวลมเพื่อเป็นตัวแทนของเด็กชายที่เติบโตเป็นบุคคลที่แข็งแกร่งและเจริญรุ่งเรือง ปลาแซลมอนสีดำแทนพ่อ ปลาแซลมอนสีแดงแทนแม่ และปลาแซลมอนสีน้ำเงินแทนเด็ก
• เกราะ (兜) และ ตุ๊กตาซามูไร (武者人形)
  แสดงถึงจิตวิญญาณของซามูไร โดยเกราะและตุ๊กตาซามูไรที่มีลักษณะตามวีรบุรุษทางประวัติศาสตร์จะถูกจัดแสดงเพื่ออธิษฐานขอความแข็งแรงและความกล้าหาญสำหรับเด็กชาย
• ใบแคระ (菖蒲) และ อาร์เทมิเซีย (よもぎ)
  ใบแคระ (菖蒲, Shobu) ซึ่งออกเสียงคล้ายกับ “尚武 (shobu, จิตวิญญาณของการต่อสู้)” ถูกแขวนที่ประตูเป็นเครื่องรางกันภัย และการอาบน้ำใบแคระ (菖蒲湯) ถูกเชื่อว่าจะนำมาซึ่งสุขภาพและอายุยืน
• คาชิวะโมจิ (柏餅)
  ขนมหวานที่ทำจากข้าวเหนียวที่บรรจุด้วยถั่วหวานและห่อด้วยใบโอ๊ก ซึ่งสัญลักษณ์ของความเจริญรุ่งเรือง เพราะใบโอ๊กจะไม่ร่วงจนกว่าจะมีหน่อใหม่เกิดขึ้น
• ชิมากิ (粽)
  ประเพณีนี้ที่ยืมมาจากจีน เกี่ยวข้องกับการรับประทานข้าวเหนียวห่อใบไผ่เพื่อปัดเป่าอัปมงคลและอธิษฐานขอสุขภาพของครอบครัว

เทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ในญี่ปุ่นสมัยใหม่

ในปี 1948 รัฐบาลญี่ปุ่นได้กำหนดให้วันที่ 5 พฤษภาคมเป็น วันเด็ก (こどもの日) ขยายการเฉลิมฉลองไปถึงเด็กทุกคน ไม่ใช่แค่เด็กผู้ชายเท่านั้น โดยมุ่งเน้นที่ความสุขและความเป็นอยู่ที่ดีของเด็ก ๆ แม้จะมีการเปลี่ยนแปลงนี้ สัญลักษณ์และประเพณีดั้งเดิมของเทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ยังคงมีความโดดเด่นในปัจจุบัน สะท้อนถึงมรดกทางวัฒนธรรมที่ร่ำรวยของเทศกาลนี้

สรุป

เทศกาลตันโกะ โนะ เซคคุ (端午の節句) ที่มีความเชื่อมโยงกับเทศกาลตวนอู่เจี้ยน (端午節) ในจีนและไต้หวัน เป็นการเฉลิมฉลองแบบดั้งเดิมของญี่ปุ่นที่ยังคงอยู่ตลอดกาล เมื่อครอบครัวยกโคอิโนโบริ (鯉のぼり) ขึ้นในลมและกลิ่นหอมของใบแคระ (菖蒲) เต็มอากาศ พวกเขาจะมารวมตัวกันเพื่ออธิษฐานขอให้บุตรหลานเติบโต สุขภาพดี และมีความสุข เทศกาลโบราณนี้ซึ่งยังคงสืบทอดผ่านรุ่นสู่รุ่น เสริมสร้างความสัมพันธ์ในครอบครัวและส่องสว่างอนาคตให้กับรุ่นถัดไป ทำให้เป็นโอกาสที่มีคุณค่าในญี่ปุ่น